Episode 10:
Onze Toekomst
De eerste toepassing van zink in 1811 was op een dak en het zink was al gewalst. Nu gaat de divisie Building Products, de enige divisie die in 2017 nog actief is onder de merknaam VieilleMontagne (VMZINC) ervoor zorgen dat de geweldige geschiedenis buiten de Umicore Group wordt voorgezet.
Vertrouwen
In de negende episode vertelde ik al dat Umicore een transformatie onderging om zichzelf als wereldleider in recycling, energie en schone mobiliteit te positioneren. Daarom besloot Umicore om de traditionele activiteiten met betrekking tot zink af te stoten. De bedrijfseenheid Zinc Chemicals is in 2016 verkocht en heet nu Everzinc. En nu is het de beurt aan de bedrijfseenheid Building Products. Die eenheid wordt in de komende maanden vóór het einde van het jaar verkocht. Die eenheid behoudt de naam VMZINC, want die naam staat voor een prestigieus merk, iets wat onder immateriële activa valt.
Is de cirkel nu rond?
Emotioneel gezien is de cirkel rond. De eerste toepassing van zink in 1811 (zie episode 1 van ons verhaal) was op een dak en het zink was al gewalst. En nu gaat de divisie Building Products, de enige divisie die in 2017 nog actief is onder de merknaam VieilleMontagne (VMZINC) ervoor zorgen dat de geweldige geschiedenis buiten de Umicore Group wordt voorgezet.
Maar hoe ziet onze sector er over 30 jaar uit? Hoe ziet het gebruik van de professionele producten die VMZINC voor de bouw aanbiedt en die als bijzonder traditioneel worden gezien er op de middellange termijn uit?
De bouwsector als voorloper in innovatie
Waarschijnlijk moeten we die fout in elk geval niet maken. De afgelopen tien jaar is de bouwsector over de hele wereld in een ongekend tempo veranderd. We kunnen wel zeggen dat er een langzame revolutie gaande is. Een revolutie die ervoor zorgt dat het ontwerp en gebruik van gebouwen veranderen. En hoe ambitieus het ook lijkt op de middellange termijn, uiteindelijk willen we de methoden uit de luchtvaart- en auto-industrie toepassen op de bouwsector.
Dankzij het geïntegreerde beheer van gegevens kunnen we vanaf de ontwerpfase anticiperen op fouten in de interactie tussen de verschillende partijen in de bouw, fouten die tot nu toe pas op de bouwlocatie werden geconstateerd en opgelost. De digitalisering van projectmodellen heeft ervoor gezorgd dat we kunnen veranderen hoe de verschillende belanghebbenden in een project samenwerken, met een gemeenschappelijke taal en volledige gecomputeriseerde ondersteuning. Ik bedoel de onweerstaanbare BIM-aanpak (Building Information Modelling) die volgens mij nu in een geavanceerde experimentele fase zit, met een geleidelijke samenvoeging van formats en methodes van belanghebbenden die nog altijd pioniers zijn, maar nu concreet kunnen laten zien welke voordelen deze aanpak heeft.
We kunnen nu al voorspellen dat BIM in 2050 overal wordt gebruikt en dat het ontwerp en onderhoud van alle nieuwe gebouwen met deze methode worden beheerd. Hierdoor worden de levertijden aanzienlijk ingekort en zullen de banen in de bouw flink veranderen, ten eerste die van de architect omdat hij of zij volledige online toegang heeft totdat vrijwel alles wat ondernemingen kunnen leveren. Fabrieken gebruiken geen traditionele gedrukte catalogi meer en hun aanbod wordt beschikbaar op algemene websites en in gedeelde databases die in real-time worden bijgewerkt. Hun verkoopteams hoeven eigenlijk geen klanten meer te bezoeken, zoals te goed geïnformeerde installateurs of architecten, behalve misschien om ze monsters te geven of aangepaste modellen in de projectfase te laten zien. De vaardigheden van de verkoopteams worden aangevuld met technische kennis om functionele en interfaceproblemen met klanten te bespreken. VMZINC gaat geen producten en dak-, gevel- of regenwatersystemen plaatsen zonder iets te bespreken en we gaan koppelingen met verwante materialen en systemen of met onderdelen van de substructuur uitwerken.
Oplossingen, systemen en pakketten
En zo kom ik bij de systematische logica die van de ontwerpteams wordt verwacht. De meeste mensen denken dat architecten continu hun creativiteit gebruiken bij hun projecten, maar dat is helaas niet het geval. Ze zijn ook verantwoordelijk voor het coördineren en afstemmen van materialen en richten zich dus minder op de details.
Ze werken vooral aan het programma, de verhoudingen, de vorm en de keuze van materialen, maar vinden het ook prettig om met betrouwbare, duidelijk gedefinieerde oplossingen te werken die eventueel bepaalde prestaties garanderen. Zij verwachten van ondernemingen dat hun rol niet ingewikkelder wordt, maar juist eenvoudiger door het aanleveren van pakketten waarvan ze de geschiktheid voor hun project en de waarden van deze pakketten in de kwantitatieve criteria die zij hebben vastgesteld kunnen meten.
We zijn al bezig met het digitaliseren (BIM) van het productaanbod van VMZINC, maar dat aanbod mag niet op het basisaanbod uit de catalogus, dus op afzonderlijke producten, zijn gebaseerd. Het moet worden gebaseerd op uitgebreide systemen die rekening houden met de volledige wand, van zinkbeplating tot steunwanden, zowel voor daken als gevels.
Als de architect onze zinkbeplating of -daken wil gebruiken, moeten wij hem een compleet systeem kunnen bieden met duidelijk omschreven prestaties in mechanische, thermische en akoestische weerstand. Dus hoewel we (waarschijnlijk) geen isolatie, dampschermen of primaire en secundaire frames gaan verkopen, willen we ze wel op de juiste manier beschrijven en deze onderwerpen op een algemene manier in ons systeem presenteren. Dat deze systemen door hetzelfde bedrijf worden geïnstalleerd, is van toegevoegde waarde voor de architect. Dus zinkdakdekkers moeten hun vaardigheden uitbreiden naar deze gerelateerde onderdelen, vooral omdat thermische voorschriften steeds dikkere isolatie vereisen en dat heeft invloed op projecten, want de beplating moet verder van de steunwand of het frame worden geplaatst. Op die manier kan de dakdekker hoogwaardige daken installeren voorzien van onderspansysteem, met een stijve isolatielaag op de buitenkant die directe ondersteuning voor het dakmateriaal biedt.
Water heeft alles al geprobeerd om het zink van Vieille Montagne te verslaan
Voorspellingen beginnen met het heden
De eerste veronderstelling: bijna al het zink van VMZINC dat in 2017 wordt geïnstalleerd, zal in 2050 nog op daken en gevels liggen. Het is dan nog altijd in goede staat, alleen gepatineerd, omdat 33 een mooie leeftijd voor ons materiaal is. Dus ons zink is er nog steeds, ook al zijn onze zinktoepassingen aanzienlijk veranderd.
Tweede veronderstelling: in 2050 regent het nog steeds regelmatig en in sommige regio's misschien wel vaker dan nu. Dat doet me denken aan een van onze reclamecampagnes “Water heeft alles al geprobeerd om het zink van Vieille Montagne te verslaan”. We zien daarin een goot in de winter met indrukwekkende stalactieten en diezelfde goot daarna in een flinke regenbui of onder een bloedhete zon.
In blog 67 praatte ik over de bestaansreden van ons bedrijf, die volgens mij volledig is gekoppeld aan het uiteindelijke doel (dat wordt bereikt met behulp van onze zinkarbeiders), namelijk voorkomen dat regenwater in gebouwen met VMZINC-zink komt. Daarom denk ik dat er in 2050 nog veel daken met ons materiaal bestaan, op naden en afdichtingen, vooral omdat we zinkdakdekkers intensief blijven trainen met effectieve digitale methodes, zoals tutorials.
Derde veronderstelling: in 2050 wordt regenwater door het dak opgevangen zodat de bewoners het kunnen gebruiken. In Japan en Duitsland wordt het regenwater al verzameld en direct opgeslagen, waarbij het 25 tot 40% van de totale hoeveelheid water vervangt die door de bewoners wordt verbruikt. Wanneer het regenwater wordt opgevangen, kunnen we een teveel aan regenwater na bijvoorbeeld een storm beter beheren zodat de afvoersystemen in onze steden niet overstromen en schade veroorzaakt. Een mooie uitdaging voor horizontale en verticale afvoersystemen van zink, die kunnen worden verlengd om regenwater naar opvangreservoirs voor straten of wijken af te voeren. Misschien moet VMZINC ook nieuwe vaardigheden ontwikkelen op het gebied van opslag, zuivering en dagelijks hergebruik van regenwater.
Bouwschillen: een belangrijke kwestie bij energie
Bouwschillen blijven een centrale investering voor architecten, omdat zij de uitstraling en het aangezicht van een gebouw vormen. Dat is waarschijnlijk het enige aspect waarin de architect nog vrijheid heeft. Maar esthetische keuzes zijn niet (meer) de enige reden. De schil is als een soort huid en de plek waar energie uit de atmosfeer, licht, warmte van de zon, wind en, zoals eerder genoemd, regenwater samenkomen. Apart zijn deze energiebronnen niet voldoende om een gebouw van energie te voorzien, maar samen kunnen ze ervoor zorgen dat een gebouw grotendeels zelfvoorzienend kan worden (en dat is nu al mogelijk) en uiteindelijk (in 2030) extra energie kan produceren.
Warmtevoorschriften in de hele wereld gaan in deze onvermijdelijke richting. Waarschijnlijk bevat de bouwschil in 2050 talloze thermische en fotovoltaïsche sensoren, microwindturbines*, meetinstrumenten of led-verlichtingselementen. Misschien dat het oppervlak voor traditionele dakmaterialen kan worden verkleind. Naar verwachting wordt zink ook in de toekomst gewoon gebruikt, misschien afgedekt en weggeborgen, omdat zink een waterdicht materiaal is dat zich aan deze nieuwe configuraties kan aanpassen. Misschien dat de staande naad-systemen in een nieuwe vorm terugkomen, waarbij de lengtenaden kunnen worden gebruikt om kabels en sensoraansluitingen weg te werken.
(*) Misschien dat onze daken in de toekomst worden bedekt met windinstallatiepanelen, waarbij elk paneel een microturbine op een klein mondstuk op een gestanst zinken paneel heeft. Deze onderling verbonden microwindturbines kunnen energie produceren om fotovoltaïsche installaties te ondersteunen.
En het spuiten van fotovoltaïsch materiaal in de vorm van metalen substraten (geproduceerd door Umicore) op een bestaand zinken dak zou misschien niet eens zo utopisch zijn. Deze elementen kunnen dan over het volledige dak worden verbonden, waardoor er een enorme, zeer rendabele fotovoltaïsche sensor ontstaat.
Verbonden en huurdaken
Stel je voor dat dakelementen van zink in 2050 onderling worden verbonden, waarbij er microsensoren in het zink zijn geïntegreerd die bijvoorbeeld de waterafvoer, expansiecycli, waterdichtheid of vervorming door de wind meten. Dan kunt u uw zinken dak via een bedieningsscherm in de gaten houden.
Een andere mogelijkheid ligt in de duurzaamheid van ons materiaal: huurdaken. VMZINC is de BMW onder daken en gevels: zink biedt een ongeëvenaarde kwaliteit en prestaties, het biedt een zekere elegantie dankzij de combinatie van klassiek en modern, en het heeft een hoge inruilwaarde. VMZINC zou een internationaal aanbod van daken met lange huurcontracten kunnen bieden, met opties als energiesensoren, onderhoudscontracten en een eerste installatie met garantie. Wanneer een dak wordt ingeruild, neemt de klant zijn huurcontract mee en na een aantal jaar (30, 40 of 50 jaar) zou er bijvoorbeeld een koopoptie kunnen worden overwogen. Dat zou betekenen dat het bedrijfsmodel van VMZINC moet worden aangepast en de installateurs van ons bedrijf erbij moeten worden betrokken.
Elegante bouwschillen: hoe ziet VMZINC er straks uit?
Architecten werken graag met onze patina's, onze oppervlakteafwerkingen en ons gekleurde zink, en daarom is het aanbod van VMZINC in 2050 veel uitgebreider en met een aantal nieuwe aspecten. Het geëtst zink, AZENGAR, is vrij nieuw. Het nobele zink van VMZINC is dan leverbaar in nieuwe grijstinten en andere voorgepatineerde kleuren. Het is bekrast, ingekerfd, bewerkt met zuur of met laser geëtst en wordt misschien gecombineerd met andere materialen zoals hout, roestvrij staal of glas.
De verticale stad
Dit onderwerp is een van mijn passies. In grote steden is veel belangstelling voor dakappartementen en toegankelijke terrassen, en dat zou ervoor kunnen zorgen bezoekers en nachtbrakers steden op hoogte kunnen beleven.
Stel je voor dat we boven op daken zouden kunnen wonen? En onze toekomstige gebouwen binnenkomen via het dak?
Bruce Willis vloog in de film “The Fifth element” van regisseur Luc Besson als taxichauffeur tussen gebouwen door. Zullen wij in de toekomst net als in die film ook op hoogte leven om de vervuiling en onbestendigheid van het mistroostige leven op de grond te ontlopen? Als het openbaar vervoer door de invloed van drones gaat veranderen, laten wij ons dan in de toekomst in kleine gezamenlijke of onze eigen luchtvaartuigen vervoeren, waarbij onze daken veranderen in landingsbanen of parkeerplaatsen voor lichte luchtvaartuigen? Gaat VMZINC zich dan specialiseren in het waterdicht maken van helikopterdekken?
De toekomst ligt in onze eigen handen
Het zijn slechts een paar ideeën over hoe de toekomst van ons bedrijf eruit zou kunnen zien. Maar daarvoor zijn keuzes en investeringen nodig. We moeten nieuwe vaardigheden leren. En we moeten onszelf opnieuw uitvinden, maar dat doen we eigenlijk al 180 jaar.
Als u wilt reageren op deze (veelal) realistische voorspellingen (of op de minder realistische), dan is uw feedback altijd welkom! Als u een andere visie voor de toekomst van de bouwsector hebt, dan horen wij dat graag.
Wij praten graag over de toekomst.